تنوع ژنتیکی صفات مورفولوژیک ژنوتیپ های گونه یکساله اسپرس (l.) lam. onobrychis crista-galli در ایران

ایـران یـکی از مهم تـرین مراکـز تنـوع ژنتیـکی جـنس اسـپرس است و گـونه یکساله onobrychis crista-galli گیـاهی مـرتعـی است کـه در منـاطق غرب و جنـوب کشـور گـسـترش وسـیعـی دارد. در این تحقیق 26 ژنوتیپ o. crista-galli از مناطق مختلف جمع آوری و تنوع ژنتیکی آن ها بر اساس مجموعه ای از صفات مورفولوژیک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر کلیه صفات اندازه گیری شده تفاوت معنی داری داشتند، که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های مورد مطالعه است. در بین صفات کمی بیشترین مقدار تنوع مربوط به طول دمگل آذین (82/50%) و کمترین مقدار آن متعلق به عرض نیام (45/11%) بود. در میان صفات کیفی بر اساس شاخص نسبی شانون حداکثر تنوع در کرکپوش گیاه و حداقل آن در عادت رشدی مشاهده شد. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی نیز مشخص کرد که وزن نیام و وزن دانه همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد برگچه در هر برگ و همچنین تعداد روز تا 50 % گلدهی داشتند. تجزیه خوشه ای به روش حداقل واریانس وارد (ward) برای صفات کمی، ژنوتیپ های مورد مطالعه را در چهار گروه طبقه بندی کرد و بیشترین اختلاف بر مبنای مهم ترین صفات مورفولوژیک بین گروه های دوم وچهارم وجود داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، می توان با انجام تلاقی بین افراد این گروه ها حداکثر تنوع ژنتیکی در صفات را به منظور تهیه لاین ها و ارقام پرمحصول ایجاد کرد.